Tia tia ni (Jíjé orúko tó ní ìtumò).


Yorùbá bò Wón ní, 'a so Omo ní sódé, Omo lo àjò Ó dé, a so Omo ní sóbò, Omo ràjò ó bò, a wá so Omo ní Sórìnlo, omo ràjò kò dé, ta ni kò mò pé Ilé ni omo ti mú orúko anù lo? Ní tòótó ni wí pé orúko Omo níí ro omo, orúko ęní sì ní ìjánu ęní.

Jíjé orúko tó ní ìtumò jé ohun tí ìran Yorùbá káràmáàsíkí púpò, won kan kìí sàdédé fún Omo lórúko. Ní ilè Yorùbá àwon ìsèlè tó bá selè lásìkò tí Wón bímo tàbí ohun tó bá rò mó bí Omo se wáyé lásìkò ìbímo ni wón wò kó tóó so Omo lórúko.
 Ìdí nìyìí tí Yorùbá fi wí pé 'òòró Ilé, ibú Ilé, làá wò ká tóó somo lórúko. Ìyí túmó sí wí pé kò sí orúko tí kò ní ìtumò nílé Yorùbá.
A ó ma tè síwájú lósè tí ń bò.
 Ire ó!

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Gírámà èdè Yorùbá: Òrò Atókùn (prepositions)

Image
 Àlàyé lórí Òrò atókùn ń gbé òwe Yorùbá léyìn pé '' bí a bójú tí a bómú, ìsàlè àgbòn làá Parí rè sí ''. Èyìí rí béè nítorí pé ohun tí a pè ní atókùn yìí jo ìsòrí Òrò ìse. Àbùdá Òrò ìse àti Òrò atókùn jora púpò láti fí so pé Òrò ìse ni, sùgbón ìsòrí Òrò tí ó dá dúró ni Òrò atókùn jé.  Àwon Òrò tí a ń pé ní atókùn ni: tí, fi, pèlú, ní, láti, fún, bá, sí. Àwon àpęęrę tó se àlàyé rè fún wa ní wònyìí. Mo fò sókè Fún ayò N ó lo sí ojà Ní àìpé. A wà Ní ibí ó. Túndé FI èrú gba ìbùkún Fájémirókun FI owó mo Olorun Àwon sójà ń TI ojú ogun Sambísa dé. Alàájì ti dé LÁTI mókà. Olóyè dé PÈLÚ ìlù àti Ariwo. Bí a bá se Akíyèsí daada, a ó ri pé ègé kan ni Òrò atókùn máa ń ní, ó máa ń bèrè pèlú kóńsónántì, ó sì máa ń gba àbò. A ó ri wí pé àwon ìrísí àti ìhùwà si rè dá gégé bí Òrò ìse.
Read more

Gírámà èdè Yorùbá; Èyán (Adjective)

Image
Gégé bí a ti so síwájú pé, òkan lára àwon ìsòrí Òrò lèdè Yorùbá ni Ęyán, Ó se pàtàkì kí a mò ohun tí èyán jé.   Èyán ni àtòpò Òrò ti ó bá dì mó Òrò orúko, tí ó ń fún wa ní ìmò kún ìmò nípa Òrò orúko. Fún àpęęrę Ilé ìtajà Ilé gíga Ilé óúnję Ilé oba Ilé ìwòsàn... Ní àtòpò Òrò méjìméjì, tí gbogbo won sì ń sòrò nípa Ilé. Irú Ilé tí a ń sòrò nípa rè dá lórí Òrò tí a fi yán an; Ę sàkíyèsí pé Èyán máa ń tèlé Òrò orúko tí ó jé kókó rè ni. A ó ma tè síwájú lósè tí ń bò. Ire ó!
Read more

Ęwààtoge: Orísirísi fìlà okùnrin ní ilè Yorùbá. Beauty&style (types of caps among Yorùbá men).

Image
A man’s dressing is considered incomplete without a cap (Fìlà). Some of these caps include, but are not limited to; Gobi (Cylindrical, which when worn may be compressed and shaped forward, sideways, or backward), Tinko, Abetí-ajá (Crest-like shape which derives its name from it's hanging flaps that resembles a dog's hanging ears. The flaps can be lowered to cover the ears in cold weather, otherwise, they are upwardly turned in normal weather), Alagbaa, Oribi, Bentigoo, Onide, and Labankada (A bigger version of the Abetí-ajá, and is worn in such a way as to reveal the contrasting color of the cloth used as underlay for the flaps).
Read more